Kapadocy górale/ Kappadokian highlanders

Okazało się, że mam sentyment do górali i w ogóle armii dobrze radzących sobie w trudnym terenie. Po Trakach i Etolach kolej na górali z Kapadocji

It appears that I'm sypathetic towards highlanders and generally armies that can handle in difficult terrain. After Thracians and Aitolians it's time for Kappadokian highlanders.


Dwa oddziały sojuszników (auxilia) przedstawiaja członków górskich plemion z Kapadocji. Plemiona te nigdy nie były do końca posłuszne żadnemu władcy. Dla Ariartydów walcyły raczej na podstawie sojuszu niż jakiejkolwiek lojalności terytorialnej.

Two auxilia units represent mountain tribesmen from Kappadokia. These tribes were never entirely loyal to any ruler. They fought for Ariarathids more because of alliances not of any loyalty.


Górale ci są uzbrojeni w oszczepy oraz miecze. Ich strój to typowe kapadockie szaty, przypominające nieco ubiory perskie, ale o wiele mniej ozdobne. Charakterystyczne są typowe skórzane czapki.

These highlanders are armed with javelins and swords. Their costume represents typical Kappadokian outfit - a bit similar to Persoan but much less decorative. Also their leather caps are typical for the region


Tarcze górali są niewielkie, prawdopodobnie wykonane z drewna i wyprawionej skóry. Podobne do powszechnie wówczas używanych hellenistycznych tarcz lekkiej piechoty.

Shields are small, probably made only of wood and leather. They're similar to ones of the hellenistic light infantry shields.


Oglądając w sieci zdjęcia innych armii Kapadocji zauważyłem, że niektórzy gracze nadają im bardziej zuniformizowany i ozdobny wygląd. Tego chciałem uniknąć. Moi górale z założenia mieli wyglądać skromnie, a wzory na niektórych płaszczach być tylko dodatkiem.

I've seen other Kapadokian armies in the net. Some painters give them more uniform look with some decorations. I was trying to avoid this. My hillmen were to look more humble and patterns on some of their cloaks are only a small additions.

Kapadocja/ Kappadokia

Znowu starożytność. Po zakończeniu prac nad Etolami nowa armia do DBA - kapadockiej dynastii Ariartydów (II/14). Rządziła ona Kapadocją, czyli górzystą krainą w Azji Mniejszej (na terenie obecnej Turcji) znaną z charakterystycznych form skalnych.

Armia ta jest bardzo uniwersalna (lata 330 - 322 p.n.e. czyli do podboju przez Aleksandra Wielkiego i 300 - 17 p.n.e. czyli od odzyskania niepodległości do zamienienia Kapadocji w rzymską prowincję), więc można ją wystawiać w różnych turniejach tematycznych. Walczyła zarówno z armiami Aleksandra Wielkiego, jego sukcesorów, Pontu, Armenii, jak i Rzymianami.

Więcej o tle historycznym wkrótce.

Antiquity again. After finishing Aitolians it's time for Ariarathid Kappadokian II/14 DBA army. Ariarathid dynasty ruled in Kappadokia - mountaneous region in modern day Turkey characteristic for its rock formations.

This army is universal (from 330 b.c. to 322 b.c. - to Alexander the Great's conquest, and from 300 b.c. to 17 b.c. - from independence to Kappadokia becoming Roman province) it can face various enemies - Alexander's Macedonians, successors, Pontus, Armenia and Romans.

More historical background soon.

Pierwszymi elementami, które pomalowałem są dwa oddziały psiloi. Łucznicy byli bardzo waznym elementem armii kapadockich. Operowały one w terenie w którym łatwo było zastawiać pułapki i atakować wroga z ukrycia. Łuk był do tego idealną bronią.

First elements I,ve painted are two psiloi stands. Archers were very important part of Kappadokian armies. In difficult terrain easy to set traps and attack enemy from the distance a bow was an ideal weapon.


Kapadocja jest bardzo inspirująca jesli chodzi o krajobraz. Czas pomysleć o jakimś ciekawym obozie.


Kappadokia has very inspiring landscape. It's time to think about some original camp.

Współczesny przerwnik/ Modern break

Znowu wpadłem w ciąg... robienia starożytnych armii, tymczasem Cold War Commander poszedł nieco w odstawkę. Naprawiam ten błąd i zanim przedstawię pierwsze elementy armii kapadockiej do DBA prezentuję kolejne jednostki Wojska Polskiego.

Again I'm in a cycle of making ancient armies. At the same time I stopped Cold War Commander project. I correct this mistake and before I present first elements of Kappadokian DBA army I would like to show You next units of modern Polish Army


Na początek dwa plutony rozpoznania na samochodach pancernych BRDM-2. Pomimo że przestarzałe, były i są używane przez Wojsko Polskie (niektóre po modernizacji) zarówno na miejscu jak i podczas misji (wojen) mających pomóc tzw. "koalicji antyterrorystycznej" w stabilizacji (okupacji) innych krajów.

First two recon platoons with BRDM-2 armoured cars. Despite they are already outdated they were and are still in use in Polish Army (some modernised) both in the country and during "missions" (wars) helping "anti-terrorist coalition to "stabilise" (occupy) other countries.

Modele w skali 1:600 Oddział Ósmy. W tej skali mogą służyć zarówno jako pojazdy zmodernizowane jak i starszego typu.

1:600 models by Oddział Ósmy. In this scale they may represent both older BRDMs or modernised ones.


Kolejny element to pluton artylerii przeciwlotniczej wyposażony w działka p.lot ZU-23-2 kalibru 23mm.

Naxt element represents anti-aircraft artillery platoon equiped with 23mm calibre ZU-23-2 guns.


Wojsko Polskie od roku 2002 wykorzystuje ich zmodyfikowaną wersję, posiadającą również wyrzutnie pocisków rakietowych Grom oraz strzelające amunicją podkalibrową, co zwiększa ich zasięg.

Since 2002 Polish Army uses modified version of ZU-23-2 with Grom anti aircraft missile launcher and using subcaliber ammo that increases their range.

Etolowie ukończeni! / Finished Aitolians!

To co lubię najbardziej (i mam nadzieję że czytelnicy/ czytelniczki mojego bloga również) - ukończona armia na zdjęciu grupowym.

Z przyjemnością prezentuję więc: Od lewej stoją cztery elementy psiloi, cztery elementy hoplitów (Włócznie), w tym element dowodzenia (z muzykiem), a po prawej kolejne trzy elementy psiloi orz jazda (lekka jazda). Z tyłu obóz broniony przez procarzy (ciury obozowe).

Takie ustawienie armii odpowiada taktyce armii greckich. Lekka piechota i jazda chronią skrzydła głównych sił hoplitów.

It's what I like most (and I hope readers also) finnished army on a group photograph.

With pleasure I present You from the left: four elements of psiloi, four elements of hoplites (spear) including command (with musican) and on the right another three elements of psiloi and light horse. Camp in the background is defended by slingers (camp followers).

Such formation of the army is in accordance with Greek tactics. Light infantry and cavalry was protecting flanks of the main force of hoplites.

W nagrodę za zwycięstwo w ostatnim turnieju DBA wybrałem sobie jeden blister hoplitów Xystona, a kolejny zakupiłem. Jednym z kolejnych projektów będzie więc wykonanie elementów pozwalających na złożenie armii w większym stopniu opartej na hoplitach (Syrakuzy, Ateny).

I recently won a DBA tournament and chose Xyston hoplites as a prize. I also bought another blister, so one of next projects will be an army based more on hoplites (Athenian, Syracusian).

Etolski obóz/ Aitolian camp

Ostatnim elementem armii etolskiej jest obóz, wymagany według zasad DBA.

Last element of Aitolian army is a camp required in DBA

Etolowie słynęli z tego, że zaatakowani wycofywali się w góry, gdzie mieli całą sieć ufortyfikowanych kryjówek. Dlatego zamiast klasycznych greckich kolumn, pasujących do armii różnych polis przygotowałem górski obóz, znajdujący się za umocnieniami.

Aitolians were famous of their strategy of retreating into mountains when attacked. There they had numerous fortified hideouts. That is why instead of typical Greek columns appropriate for the city states armies, I've made such a mountaneous fortified camp.

Do zakładania tego typu kryjówek używano trudno dostępnych miejsc. Atakowani Etolowie mogli przeczekać w nich największy napór wroga, aby następnie zejść w doliny i przystąpić do wojny partyzanckiej. Tego typu strategię wykorzystywali w wojnach z Macedonią, Epirem. Pozwoliła im ona również zwyciężyć Celtów, którzy w roku 279 p.n.e. najechali Grecję i oblegli nawet bronione przez Etolów Delfy. W tym przypadku strategia wojny podjazdowej okazała się tak skuteczna, że Celtowie zostali ostatecznie rozbici, a ich wódz Brennus popełnił samobójstwo.

Such hideouts were located in difficult terrain. Aitolians were able to hide there when enemy pressure was too big and later descend to valleys to wage guerilla war. Such strategy was used in their wars against Epirus and Macedonia. It also contributed to victory over Celts that invaded Greece in 279 BC. Celts besieged Delphi defended by Aitoliand. However swift attacks of Aitolians broke their army and Celtic chieftain Brennus has commited suicide.

W obozie zostawiłem miejsce na element ciurów obozowych (jeden ze standów procarzy, jaki posiadam) lub innych obrońców.

Inside the camp I've prepared space for camp followers (one of slingers elements I already have) or other defenders

Hoplici/ Hoplites

Oto dwa elementy etolskich hoplitów (w terminologii DBA Włóczników). Ponownie starałem się malować tarcze tak aby uniknąć motywów morskich, a skupić się na takich jakie powinny być znaczące dla etolskich górali.

Two elements of Aitolian hoplites (in DBA Spearmen). Again I was trying to paint their shields without using any maritime symbols and instead using more mountaneous ones.

Hoplici byli w większości przypadków żołnierzami obywatelskimi i pochodzili z bogatszych grup społecznych. W stereotypowym wizerunku widzimy hoplitę jako wojownika posiadającego charakterystyczny grzebień na hełmie i to zazwyczaj w jaskrawych kolorach. W rzeczywistości grzebienie nie były wcale tak popularne. Nosili je tylko niektórzy wojownicy. Pióropusze były robione głównie z końskiego włosia i często pozostawiano je bez barwienia, czyli w czarnym kolorze.

Hoplites were in most cases citizen soldiers and originated from the upper classes. Is stereotypic image we see hoplite as a warrior with typical plume on his helmet. Usually this plume is shown as very colorfull one. In reality plumes were not so popular. Only some warriors wore them. Plumes were made of horsehair and often were left without being dyed so in natural black colour.

Czasami hoplici nie mogli sobie nawet pozwolić na hełmy czy pancerze i ich ekwipunek ograniczał się do tarczy, włóczni, uzywanej jako broń główna i krótkiego miecza.

Sometimes hoplites couldn,t even afford any helmet and their equipement was limited to shield, spear (a primary weapon) and a short sword.

Hoplici walczyli w zwartej formacji, chroniąc się za murem z tarcz. Uderzali na przeciwnika uzywając ich do przepychania go. Jednocześnie próbowali sięgnąć wroga włóczniami, a po ich złamaniu siegali po miecze.

Hoplites were fighting in close formation protectied by wall of shields. They were using shields to push the enemy and trying to strike him with their spears. After spears were broken swords were used.

Etolska lekka jazda/ Aitolian light horse

Ukończyłem armię etolską do DBA i w najbliższym czasie zaprezentuję tu ją w całości.
Tymczasem element etolskiej lekkiej jazdy. Jest to typowa jazda grecka - nieopancerzona i uzbrojona w oszczepy.

Nie nadawała się ona do bezpośrednich szarż. Jej zadaniem było osłanianie flanki własnych wojsk. Walczyła głównie z podobnie uzbrojoną lekką jazdą przeciwnika lub lekką piechotą. W razie porażki głównych sił hoplitów miała za zadanie osłaniać ich odwrót, minimalizując tym samym straty. Jeśli udało się przelamać szyk przeciwnika ruszała natomiast do pościgu.

Aitolian DBA army is finally finished. Soon I will present all its elements here. Until that time I present Aitolian light horse. It is a typical Greek light horse - unarmoured and armed with javelins.

Light Horse was not used to charge the enemy. Its goal was to protect flanks of the army. In most cases it meant fighting against similar light horse or light infantry units. In case of defeat the aim of the light horse was to protect retreating hoplites to minimise causalties. When enemy formation was broken it was used to pursue fleeing infantry.

Etolscy hoplici/ Aitolian hoplites

W Grecji klasycznej walki hoplitów przypominały często mecze piłkarskie. Wyznaczano płaski kawałek terenu, a także zespół sędziów obserwujących starcie. Czasami nawet ustalano ilu hoplitów ma w nim wziąć udział.

Walka była rozstrzygana szybko, bez żadnych manewrów taktycznych, gdy jedna ze stron była zmuszona się wycofać, porzucając tarcze.

In Classical Greece often hoplite warfare resembled a football match. A flat battlefield was agreed between sides and sometimes even groups of referees to observe the fight were chosen. In some cases it was even stated how many hoplites are to go to battle.

Fight was ending without any complex tactical moves in a moment when one side was forced to abandon their shields and retreat.

Z biegiem czasu takie wykorzystanie hoplitów odeszło w przeszłość. Stali się oni w końcu, w czasie Wojny Peloponeskiej, częścią armii złożonych również z innych rodzajów wojsk. Takich, zreformowanych już hoplitów, mogących pochodzić już nawet z epoki hellenistycznej przedstawia kolejny element mojej armii etolskiej.

As time passed such hoplite warfare passed away. During the Peloponesian War they became part of more mixed armies using various troop types. Such late, reformed hoplited are depicted by figures on the next stand of my Aitolian army.

Zastanawiałem się nad wzorami jakie umieścić na ich tarczach. Ponieważ Etolowie nie mieli tradycji morskich zdecydowałem się zrezygnować z wiążących się z nimi symboli, na rzecz zwierząt, które mogły być symbolami dla walecznych górali.

I was wondering what symbols to put on their shields. I've decided to avoid maritime symbols because Aitolians had no such tradition. Instead I've given them animal symbols that could be meaningfull for warlike highlanders.

Wszystkie tarcze ręcznie malowane, nie wykorzystywałem kalkomanii

All shields are hand painted, without use of decals.

Etolskie dowództwo i hoplici/ Aitolian command and hoplites

Etolowie pomimo że on wiele ubożsi od innych Greków nie mogli się obyć bez hoplitów. Byli oni w ich armiach o wiele mniej liczni, ale tym bardziej podkreślało to ich prestiż.

Aitolians although poorer than other Greeks also had their hoplite units. They were less numerous than in other Greek armies but that even more underlined their prestige.

Hoplitą mógł zostać obywatel, którego stać było na ekwipunek. Jak widać na ukończonym niedawno przeze mnie elemencie dowódczym armii etolskiej nie istniała żadna uniformizacja. Hoplita z lewej ma hełm typu korynckiego, bardziej ograniczający pole widzenia. Dowódca trzyma (niezbyt dobrze widoczny na zdjęciu) hełm typu Chalkidyckiego, bardziej otwarty, a hoplita z prawej najpóźniejszy hełm attycki z niewielkimi tylko bocznymi osłonami.

Only a citizen who could afford to buy equipement could become a hoplite. There was no uniformity as you can see on this command element o0f the Aitolian army I've painted recently. Hoplite on the left has a closed Corinthian helmet limiting his field of view. The commander holds (not clearly visilble) Chalcidian helmet much more open, with a plume. Hoplite on the right has the most moder helmet type - Attic one - open with much smaller cheek guards.

Element dowódczy wyróżnia postać muzyka. W armiach greckich komendy były wydawane za pomocą gry na flecie.

Commad element is distinctive because of the musician figure. In Greek armies commands were communicated by playing flute.

Hoplita kojarzy nam się z ciężkim opancerzeniem. Tymczasem często było inaczej. Z biegiem czasu stawało się ono coraz lżejsze, a w biednej Etolii było luksusem na który stać było tylko garstkę najbogatszych. Dlatego też jedynie dowódca posiada pancerz. Pozostali hoplici ruszają do walki w zwykłych chitonach.

Hoplite is often associated with heavy armour. That was often the other way. As time passed hoplite armour was becoming lihghter. In poor Aitolia only a handful of the richest ones could afford one. Here only a commander has armour. Other hoplites march to war in their chitons.

Etolscy psiloi/ Aitolian psiloi

Kolejne elementy psiloi armii etolskiej. Etolowie byli ludem górskim. Mieli tylko niewielkie miasta nie nadające się do obrony. W związku z tym opierali się na lekkiej piechocie. Atakowani wycofywali się w góry w związku z czym byli bardzo trudni do pokonania. Nie udało się ich podbić ani Epirczykom, ani Macedonii pomimo że przeciwko Etolom nie raz kierowano znaczne armie.

Next psiloi elements for the Aitolian army. Aitolians were mountaneous peoples. They had only few small towns not fit to be defended. Their armies were based on psiloi. When attacked they retreated into the mountains. That is why Epirotes and Macedonians were unable to conquer Aitolia

Przez wielu Greków Etolowie byli uważani wręcz za barbarzyński lud ze względu na dziwny język niezrozumiały dla innych mieszkańców Grecji. Niektórzy twierdzili również, że Etolowie żywili się na przykład surowym mięsem.
Jednocześnie ze wzgledu na swoją waleczność Etolowie byli bardzo cenieni jako najemnicy, zarówno w czasach walk wewnetrznych w Grecji jak i później w okresie hellenistycznym podczas wojen diadochów (następców Aleksandra Wielkiego)

Many Greeks regarded Aitolians as a barbarian people because of their strange language different from the Greek spoken in other regions. Some thought that Aitolians were eating raw meat.
At the same time warlike Aitolians were highly valued mercenaries both durink fighting among Greeks and later in hellenistic period in wars of the diadochi.